Kiến trúc "Gào Thét": Khi Code Của Bạn Kể Câu Chuyện Kinh Doanh Chứ Không Phải Công Nghệ!
Lê Lân0
Screaming Architecture: Kiến Trúc Mã Nguồn "La Hét" Mục Đích Kinh Doanh Trong Frontend
Mở Đầu
Bạn từng bao giờ mở một dự án frontend và mất hàng giờ để hiểu nó đang làm gì? Đó vốn là vấn đề phổ biến bởi rất nhiều dự án chỉ được cấu trúc theo kiểu phân chia chức năng kỹ thuật như components, services, utils mà không rõ ràng về mặt mục đích kinh doanh của từng phần mã nguồn. Nếu bạn từng trải qua cảm giác bối rối này, thì bài viết về Screaming Architecture sẽ là câu trả lời bạn cần.
Screaming Architecture không la hét công nghệ bạn đang sử dụng mà nó "kêu to" mục đích và chức năng kinh doanh trong cấu trúc dự án. Qua bài viết, bạn sẽ được biết Screaming Architecture là gì, tại sao nên sử dụng nó trong frontend, cách áp dụng thực tế và khi nào nên áp dụng hay không. Hãy sẵn sàng để chuyển từ một cấu trúc mã nguồn hỗn độn thành một hệ thống rõ ràng, có tổ chức và dễ mở rộng.
Screaming Architecture Là Gì?
Định Nghĩa
Screaming Architecture là một phương pháp tổ chức mã nguồn, trong đó cấu trúc thư mục dự án được sắp xếp không theo các loại kỹ thuật (component, service, view...) mà theo các chức năng và mục đích kinh doanh chính của sản phẩm. Nói cách khác, khi mở dự án lên, bạn cần thấy ngay được từng phần mã nguồn "la hét" nói về chính những tính năng mà ứng dụng đang cung cấp.
Tại Sao Lại "Screaming"?
Ý tưởng lấy cảm hứng từ bản thiết kế nhà ở: Bạn không thấy từng phần vật liệu xây dựng riêng biệt, mà là các không gian chức năng: bếp, phòng ngủ, nhà vệ sinh... Tương tự, Screaming Architecture khiến cấu trúc mã của bạn "kêu to" những chức năng kinh doanh, chứ không phải các phần kỹ thuật nhỏ lẻ.
Screaming Architecture giúp phát triển dự án frontend theo hướng tập trung vào business domain, dễ hiểu, dễ mở rộng và bảo trì hơn.
Tại Sao Nên Sử Dụng Screaming Architecture Trong Frontend?
Lợi Ích Chính
- 🧭 Hiểu Ngay Mục Đích: Bạn biết ngay chức năng của mã nguồn chỉ qua cấu trúc thư mục mà không cần đọc code chi tiết.
- 🧱 Khả Năng Mở Rộng Thật Sự: Từng tính năng phát triển độc lập, tránh lan truyền sự phụ thuộc lẫn nhau.
- 👥 Onboarding Nhanh Hơn: Dev mới dễ dàng hiểu dự án và bắt tay vào làm việc ngay mà không mất nhiều thời gian dò la.
- 🧹 Tái Cấu Trúc An Toàn: Mã được đóng gói theo tính năng, giảm thiểu rủi ro khi refactor.
- 🚀 Hỗ Trợ Testing & Modularization: Mỗi module riêng biệt dễ dàng kiểm thử và triển khai độc lập.
Việc tổ chức theo công nghệ sẽ tạo ra phân tán logic và khó kiểm soát, trong khi Screaming Architecture tập trung vào tính năng kinh doanh giúp bạn có một kiến trúc sạch và rõ ràng hơn.
Vấn Đề Với Cấu Trúc Thư Mục "Generic" Theo Kỹ Thuật
Hầu hết các dự án frontend ban đầu đều tổ chức theo kiểu thư mục:
Các Hạn Chế
- Phân Tán Logic: Một tính năng có thể trải dài ở nhiều chỗ (UI, store, API...) khiến việc theo dõi và sửa đổi phức tạp.
- Khó Điều Hướng: Bạn phải nhảy nhiều thư mục để hình dung toàn bộ hoạt động một tính năng.
- Bảo Trì Phiền Phức: Thay đổi tính năng có thể ảnh hưởng tới nhiều thư mục, tăng nguy cơ lỗi.
- Không Phản Ánh Mục Đích Kinh Doanh: Thư mục nói về "cái gì", không phải "làm gì".
Ưu Điểm Khi Áp Dụng Screaming Architecture
Ưu điểm | Giải thích |
|---|---|
Hiểu rõ ngay chức năng kinh doanh | Mỗi thư mục đại diện cho một phần chức năng riêng biệt |
Onboarding nhanh | Dev mới có thể tập trung vào mô hình kinh doanh hơn |
Bảo trì dễ dàng | Thay đổi được cô lập trong từng modun, giảm lỗi phát sinh |
Dễ dàng mở rộng | Thêm tính năng mới không ảnh hưởng lớn đến code cũ |
Tăng hiệu quả refactor | Dễ dàng di chuyển hoặc cập nhật module mà không lo hư hại |
Thuận tiện cho viết và chạy test | Module độc lập giúp việc testing toàn diện và trơn tru hơn |
Áp dụng Screaming Architecture giúp dự án trở nên dự đoán được, dễ kiểm soát khi quy mô lớn tăng lên.
Cách Áp Dụng Screaming Architecture Trong Vue
Cấu Trúc Thư Mục Theo Tính Năng/Bussiness Domain
src/├── modules/ # Tập trung các tính năng chính│ ├── Auth/ # Module xác thực│ │ ├── components/ # LoginButton.vue, RegisterForm.vue│ │ ├── views/ # LoginView.vue, RegisterView.vue│ │ ├── routes/ # Định tuyến riêng cho auth│ │ ├── store/ # Pinia store cho auth│ │ └── services/ # api auth│ ├── Products/ # Quản lý sản phẩm│ │ ├── components/│ │ ├── views/│ │ ├── routes/│ │ ├── store/│ │ └── services/│ ├── Orders/ # Đặt hàng│ ├── Profile/ # Hồ sơ người dùng│ └── ...├── shared/ # Phần chung không thuộc chức năng riêng│ ├── ui/ # component UI cơ bản, ví dụ BaseButton.vue│ ├── composables/ # logic tái sử dụng không có trạng thái kinh doanh│ ├── utils/ # helper functions│ └── assets/├── layouts/ # Template giao diện├── router/ # Router chung của app├── app.vue├── main.js└── vite.config.jsLưu Ý Khi Áp Dụng
- Mỗi Module có thể có hoặc không có các thư mục con
storehayservicestùy theo tính năng.
- Tập trung làm rõ từng tính năng, tránh trộn lẫn nhiều domain vào cùng một nơi.
- Các thành phần dùng chung đặt trong
shared.
Screaming Architecture không giới hạn công nghệ, bạn có thể áp dụng cho React, Angular hay bất kỳ framework frontend nào.
Khi Nào Nên Và Không Nên Dùng Screaming Architecture?
Thích Hợp Cho
- Dự án trung bình đến lớn có nhiều nghiệp vụ phức tạp.
- Ứng dụng có tiềm năng mở rộng và phát triển lâu dài.
- Team nhiều thành viên, cần quản lý code hiệu quả.
- Ưu tiên về sự rõ ràng và bảo trì dự án.
Có Thể Không Cần
- Dự án nhỏ, MVP đơn giản không có nhiều tầng chức năng.
- Ứng dụng CRUD đơn giản với logic cực kỳ nhẹ nhàng.
Lưu Ý
Nếu dự án có khả năng mở rộng, hãy cân nhắc áp dụng từ đầu hoặc dần dần triển khai theo từng module để tránh gián đoạn phát triển.
Kết Luận: Hãy Để Kiến Trúc Mã Nguồn "La Hét" Mục Đích Kinh Doanh
Screaming Architecture không chỉ là cách tổ chức thư mục mà còn là tư duy tập trung vào kinh doanh, giúp bạn và team duy trì sự rõ ràng, dễ bảo trì và phát triển bền vững dự án frontend. Cấu trúc dự án sẽ không còn là một biển rối rắm về công nghệ mà thay vào đó sẽ "kêu to" những giá trị mà phần mềm của bạn mang lại cho người dùng và doanh nghiệp.
Bạn đã sẵn sàng để kiến trúc dự án tiếp theo của mình "la hét" mục đích kinh doanh chưa?
Tham Khảo
- Heydon Pickering - "Screaming Architecture: Codebase Organization for Maximum Clarity"
- Vue.js Official Documentation - https://vuejs.org
- Kent C. Dodds - "Frontend Architectures: Feature Folders vs. Domain Driven Design"
- Martin Fowler - "The Clean Architecture"
- Blog của các chuyên gia frontend như Dan Abramov và Kent Beck April 1, 2024
1
100%
Loading...